این مطلب حقوقی توسط وکیل پایه یک دادگستری حسن اسماعیلی تایید شده است. 

---

سرقت مستوجب تعزیر در قانون ایران

سرقت مستوجب تعزیر به نوعی از سرقت گفته می‌شود که شرایط اجرای حد سرقت را ندارد اما همچنان جرم محسوب شده و مجازات قانونی دارد. این نوع سرقت بسته به میزان مال مسروقه، شیوه انجام جرم و سایر شرایط، ممکن است به حبس، شلاق یا جزای نقدی منجر شود.

---

حکم سرقت مستوجب تعزیر چیست؟

بر اساس ماده ۶۵۱ تا ۶۶۷ قانون مجازات اسلامی، سرقت‌های تعزیری با توجه به نوع و میزان خسارت واردشده مجازات‌های متفاوتی دارند. در برخی موارد، مجازات ممکن است شامل حبس بین ۶ ماه تا ۱۰ سال و شلاق تا ۷۴ ضربه باشد.

انواع سرقت تعزیری و مجازات آن‌ها

نوع سرقت	ماده قانونی	مجازات
سرقت ساده	ماده ۶۶۱ قانون مجازات اسلامی	۳ ماه تا ۲ سال حبس و تا ۷۴ ضربه شلاق
سرقت مقرون به آزار	ماده ۶۵۲ قانون مجازات اسلامی	۳ تا ۱۰ سال حبس و شلاق
سرقت مسلحانه	ماده ۶۵۴ قانون مجازات اسلامی	۵ تا ۱۵ سال حبس و شلاق
سرقت از منازل یا اماکن عمومی	ماده ۶۵۹ قانون مجازات اسلامی	۱ تا ۵ سال حبس

---

شرایط تحقق سرقت تعزیری

برای اینکه یک سرقت مشمول مجازات تعزیری شود، باید شرایط زیر را داشته باشد:

1. عدم وجود شرایط حد سرقت: یعنی شرایط خاصی که در شرع برای اجرای حد تعیین شده است، وجود نداشته باشد.
2. وجود قصد مجرمانه: سرقت باید با نیت مجرمانه انجام شده باشد.
3. ربایش مال غیر: مال باید متعلق به فردی غیر از سارق باشد و بدون رضایت او برداشته شود.
4. عدم تعلق مال به سارق: اگر مال از نظر قانونی به سارق تعلق داشته باشد، سرقت محسوب نمی‌شود.

---

آیا سرقت مستوجب تعزیر قابل گذشت است؟

برخی از انواع سرقت‌های تعزیری قابل گذشت هستند، یعنی اگر شاکی خصوصی گذشت کند، پرونده مختومه می‌شود. اما برخی دیگر از سرقت‌ها که جنبه عمومی دارند، حتی با گذشت شاکی نیز تعقیب می‌شوند.

ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی:

“برخی جرائم از جمله سرقت، در صورتی که موجب اخلال در نظم عمومی یا امنیت جامعه شوند، حتی با گذشت شاکی خصوصی نیز پیگیری می‌شوند.”

تفسیر: این ماده نشان می‌دهد که جرایمی که جنبه عمومی دارند، تنها با رضایت شاکی خصوصی متوقف نمی‌شوند و دادستان نیز می‌تواند پیگیری پرونده را ادامه دهد.

---

دفاع از سرقت مستوجب تعزیر

متهم می‌تواند با ارائه دفاعیات مناسب، میزان مجازات خود را کاهش دهد یا بی‌گناهی خود را ثابت کند. برخی از دفاعیات شامل:

1. عدم قصد سرقت (مثلاً مالکیت اشتباه تصور شده باشد)
2. نبود دلایل کافی برای اثبات جرم
3. اضطرار و نیاز شدید اقتصادی (که ممکن است باعث تخفیف مجازات شود)
4. عدم وجود شرایط قانونی برای وقوع جرم سرقت
5. وجود شبهه در مالکیت مال (اگر متهم ادعا کند که فکر می‌کرد مال متعلق به اوست)

---

مهم‌ترین مواد قانونی مرتبط و تفسیر آن‌ها

ماده ۶۵۱ قانون مجازات اسلامی:

“هرگاه سرقت همراه با آزار باشد یا سارق مسلح باشد، مجازات او شدیدتر خواهد بود.”

تفسیر: این ماده تأکید دارد که سرقت‌های همراه با خشونت یا تهدید، مجازات‌های شدیدتری دارند و مشمول تخفیف کمتری می‌شوند.

ماده ۶۶۷ قانون مجازات اسلامی:

“دادگاه مکلف است در صورت درخواست مال‌باخته، حکم به رد مال مسروقه بدهد.”

تفسیر: این ماده نشان می‌دهد که علاوه بر مجازات کیفری، سارق موظف است مال سرقت‌شده را به صاحب اصلی بازگرداند.

ماده ۶۵۹ قانون مجازات اسلامی:

“سرقت از منازل یا اماکن عمومی با مجازات حبس همراه خواهد بود.”

تفسیر: این ماده مشخص می‌کند که سرقت از اماکنی مانند خانه‌ها و مغازه‌ها، جرم سنگین‌تری محسوب شده و مجازات حبس را به دنبال دارد.

ماده ۶۶۵ قانون مجازات اسلامی:

“هرکس مال دیگری را به قصد تملک به طور غیرقانونی تصرف کند، علاوه بر رد مال، به مجازات حبس و جزای نقدی محکوم خواهد شد.”

تفسیر: این ماده شامل سرقت‌های تعزیری است که حتی بدون استفاده از خشونت نیز مشمول مجازات می‌شوند.

---

پنج سؤال متداول درباره این موضوع

۱. آیا سرقت مستوجب تعزیر همان سرقت حدی است؟

خیر. سرقت مستوجب تعزیر شرایط اجرای حد را ندارد و مجازات آن توسط قاضی تعیین می‌شود.

۲. آیا سرقت مستوجب تعزیر موجب سابقه کیفری می‌شود؟

بله، در صورتی که مجازات تعزیری اعمال شود، در سابقه کیفری فرد درج می‌شود.

۳. آیا امکان تخفیف مجازات سرقت تعزیری وجود دارد؟

بله، در برخی موارد مانند همکاری با دادگاه یا جبران خسارت مال‌باخته، مجازات ممکن است کاهش یابد.

۴. آیا گذشت شاکی موجب لغو مجازات سرقت تعزیری می‌شود؟

در برخی موارد بله، اما اگر جرم جنبه عمومی داشته باشد، دادگاه همچنان می‌تواند متهم را مجازات کند.

۵. اگر فردی اموال مسروقه را پس دهد، مجازات لغو می‌شود؟

خیر، بازگرداندن اموال ممکن است باعث کاهش مجازات شود اما به‌طور کامل موجب لغو آن نخواهد شد.

---

تخفیف مجازات سرقت تعزیری

در برخی موارد، قاضی می‌تواند بر اساس شرایط متهم، مجازات او را کاهش دهد. این موارد شامل:

1. همکاری متهم با دادگاه
2. پس دادن مال مسروقه
3. نداشتن سابقه کیفری
4. شرایط خاص مانند بیماری یا کهولت سن متهم
5. نداشتن انگیزه مجرمانه قوی و سرقت از روی ناچاری

---

نتیجه‌گیری

سرقت مستوجب تعزیر یکی از مهم‌ترین مباحث حقوق کیفری است که بسته به شرایط ارتکاب جرم، ممکن است با حبس، شلاق یا جزای نقدی مواجه شود. برخی از این سرقت‌ها قابل گذشت هستند، اما برخی دیگر حتی با رضایت شاکی نیز مجازات خواهند داشت. برای دفاع از این جرم، استفاده از مشاوره حقوقی و وکیل متخصص توصیه می‌شود. همچنین، راه‌هایی مانند پس دادن مال مسروقه، همکاری با دادگاه، و نبود سابقه کیفری می‌توانند موجب تخفیف مجازات شوند.

مزایای همکاری با وکلای رایمند

• حق متعارف وکالت
• تسریع در روند دادرسی
• توضیح کامل قوانین حقوقی پرونده موکل
• جلب اعتماد و رضایت موکل در پیش برد اهداف پرونده
• حفظ اسرار و اطلاعات پرونده موکلین و اطمینان به عدم افشاگری
• پیگیری مستمر روند پرونده تا زمان حاصل شدن نتیجه پرونده
• انجام فعالیت های حقوقی با به روزترین سیستم قوانین حقوقی
  
• برخورد مناسب و محترمانه با موکل و قاضی موکل
• حضور در جلسات دادگاه بدون نیاز به حضور موکل و گزارش دهی منظم به موکل
• فعالیت وکلای باتجربه و متخصص در تمامی زمینه های حقوقی(ملکی، خانواده،و…) و کیفری
• و…