آیا ملک صلح شده به همسر قابل برگشت است؟

 این مطلب حقوقی توسط وکیل پایه یک دادگستری حسن اسماعیلی تایید شده است. 

صلح اموال یکی از رایج‌ترین روش‌های انتقال مالکیت در ایران است که به دلیل سادگی و انعطاف‌پذیری آن، میان مردم محبوبیت بالایی دارد. یکی از پرسش‌های متداول در این زمینه، موضوع صلح ملک به همسر و امکان بازگشت یا فسخ این قرارداد است. در این مطلب، به صورت جامع و از نگاه حقوقی به این موضوع پرداخته می‌شود.

صلح چیست؟

صلح یک قرارداد است که طبق ماده 752 قانون مدنی:

«صلح ممکن است برای رفع نزاع موجود یا جلوگیری از نزاع احتمالی در مورد معامله یا غیر آن واقع شود.»

این قرارداد می‌تواند برای انتقال مالکیت یک مال، حتی بدون وجود نزاع، استفاده شود.

انواع صلح ملک

1. صلح معوض:

در این نوع، مالک ملک در ازای دریافت مبلغ یا مال دیگری، ملک را به طرف مقابل صلح می‌کند. این نوع صلح شباهت زیادی به خرید و فروش دارد.

2. صلح غیرمعوض (هبه):

در این حالت، مالک ملک خود را بدون دریافت چیزی به دیگری صلح می‌کند. این نوع صلح به نوعی مانند هبه یا هدیه است.

سوال یکی از موکلین:

«من ملکی را به صورت صلح غیرمعوض به همسرم واگذار کرده‌ام. این صلح در دفترخانه رسمی ثبت شده است و سند ملک به نام همسرم انتقال یافته است. اکنون به دلایلی از این کار پشیمان شده‌ام. آیا می‌توانم این صلح را فسخ کنم یا ملک را پس بگیرم؟ اگر قابل برگشت است، چه شرایطی باید وجود داشته باشد؟»

پاسخ از وکیل پایه یک دادگستری:

برای پاسخ به این سوال، باید چند جنبه قانونی را بررسی کنیم:

۱. برگشت‌پذیری صلح غیرمعوض

اگر صلح به صورت غیرمعوض (بدون عوض) انجام شده باشد، از نظر قانونی این قرارداد به هبه شباهت پیدا می‌کند.

طبق ماده 803 قانون مدنی، هبه در شرایط خاصی قابل رجوع است، مگر اینکه:

1. مال هدیه شده از ملکیت هدیه‌گیرنده خارج شده باشد (مثلاً فروخته شده باشد).
2. مال هدیه‌شده دچار تغییر شود (مثلاً در ملک ساخت‌وساز جدیدی صورت گیرد).
3. در قرارداد هبه یا صلح ذکر شده باشد که حق رجوع از طرف هدیه‌دهنده وجود ندارد.

بنابراین، اگر صلح غیرمعوض باشد و هیچ‌یک از شرایط بالا رخ نداده باشد، احتمال برگشت آن وجود دارد.

۲. صلح معوض قابل برگشت نیست

اگر صلح به صورت معوض انجام شده باشد (مثلاً در ازای دریافت پول یا مال دیگری)، این قرارداد مانند خرید و فروش محسوب می‌شود و قابل فسخ یا رجوع نیست، مگر در مواردی که صریحاً در قرارداد پیش‌بینی شده باشد.

۳. امکان فسخ صلح در صورت شرط حق فسخ

در صورتی که در قرارداد صلح ذکر شده باشد که صلح‌کننده حق فسخ دارد، این حق محفوظ است.

طبق ماده 754 قانون مدنی، صلح در مواردی که طرفین برای آن شرط کرده باشند، قابل فسخ است.

۴. توافق جدید بین طرفین

اگر هیچ‌یک از شرایط بالا امکان‌پذیر نباشد، تنها راه‌حل ممکن این است که با همسر خود توافق جدیدی داشته باشید تا وی با رضایت خود، ملک را به شما بازگرداند.

۵. چالش‌های حقوقی پس گرفتن ملک صلح شده

اگر صلح در دفترخانه رسمی ثبت شده باشد و سند ملک به نام طرف مقابل صادر شده باشد، بازگرداندن ملک دشوارتر خواهد بود.

در چنین شرایطی، شما باید به مستندات قرارداد صلح استناد کنید و با یک وکیل مشورت نمایید تا بهترین راه‌حل حقوقی را پیدا کنید.

ماده‌های قانونی مهم درباره صلح و رجوع

1. ماده 752 قانون مدنی:

«صلح ممکن است در مورد معامله و یا غیر آن واقع شود.»

این ماده پایه تعریف صلح را بیان می‌کند.

2. ماده 754 قانون مدنی:

«صلح عقد لازم است، اگرچه نتیجه آن رفع نزاع باشد، ولی طرفین می‌توانند در آن شرط فسخ کنند.»

این ماده نشان می‌دهد که صلح به خودی خود لازم است و تنها در صورت شرط فسخ، قابل فسخ است.

3. ماده 803 قانون مدنی:

«بعد از قبض، واهب نمی‌تواند از هبه رجوع کند، مگر در موارد خاص.»

اگر صلح غیرمعوض باشد، مشمول این ماده می‌شود.

راه‌حل‌های عملی در صورت پشیمانی از صلح ملک

1. بررسی متن قرارداد صلح:

اولین اقدام، مطالعه دقیق قرارداد صلح است. اگر شرط حق فسخ در آن قید شده باشد، می‌توانید اقدام به فسخ کنید.

2. مشاوره با وکیل:

در صورت وجود شرایط خاص (مثل عدم انتقال ملک به دیگری)، یک وکیل می‌تواند با استناد به مواد قانونی درخواست رجوع یا فسخ را پیگیری کند.

3. توافق با همسر:

اگر امکان فسخ قانونی وجود ندارد، تنها راه ممکن توافق دوستانه با همسر برای بازگرداندن ملک است.

جمع‌بندی

ملکی که به همسر از طریق صلح واگذار شده است، در صورتی که صلح غیرمعوض باشد و شرایط خاصی مانند عدم انتقال یا تغییر ملک وجود داشته باشد، ممکن است قابل بازگشت باشد. اما اگر صلح معوض باشد یا حق فسخ در قرارداد ذکر نشده باشد، بازگرداندن ملک دشوارتر است. در هر صورت، مشورت با یک وکیل متخصص می‌تواند کمک بزرگی در این مسیر باشد.

مزایای همکاری با وکلای رایمند

• حق متعارف وکالت
• تسریع در روند دادرسی
• توضیح کامل قوانین حقوقی پرونده موکل
• جلب اعتماد و رضایت موکل در پیش برد اهداف پرونده
• حفظ اسرار و اطلاعات پرونده موکلین و اطمینان به عدم افشاگری
• پیگیری مستمر روند پرونده تا زمان حاصل شدن نتیجه پرونده
• انجام فعالیت های حقوقی با به روزترین سیستم قوانین حقوقی
  
• برخورد مناسب و محترمانه با موکل و قاضی موکل
• حضور در جلسات دادگاه بدون نیاز به حضور موکل و گزارش دهی منظم به موکل
• فعالیت وکلای باتجربه و متخصص در تمامی زمینه های حقوقی(ملکی، خانواده،و…) و کیفری
• و…